Slaapstoornissen komen vaak voor bij bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen. Regelmatig worden slaapmiddelen voorgeschreven, met polyfarmacie en verslaving als mogelijke gevolgen. Niet-medicamenteuze adviezen, zoals helder lamplicht overdag en sociale en lichamelijke activiteiten, lijken enig effect te hebben.

Wat vinden bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen zelf belangrijk voor een goede nachtrust? Om hier een indruk van te krijgen werd kwalitatief onderzoek uitgevoerd in 5 Duitse verpleeghuizen. De onderzoekers interviewden 30 bewoners van 64 jaar en ouder zonder cognitieve stoornissen. Ze lieten de patiënten vertellen wat ze belangrijk vonden voor een goede nachtrust. Daarnaast hielden de ondervraagden gedurende een week een slaapdagboek bij.
Uit de interviews kwam naar voren dat rust het grootste aandachtspunt is voor een goede nachtrust en piekeren wordt gezien als de grootste verstoorder ervan. De geïnterviewden wisten dat rust belangrijk was, maar verscheidene bewoners bleken het moeilijk te vinden om tot rust te komen voordat ze gingen slapen. Van het verplegend personeel kregen ze soms wel tips, bijvoorbeeld om te gaan bidden of een ontspannend boek te lezen. Lichamelijke activiteiten noemden de bewoners als tweede belangrijkste punt. Regelmatig lichamelijk actief zijn maakt het lichaam moe en heeft daardoor invloed op het slaappatroon. Hetzelfde geldt voor frisse, schone buitenlucht. In sommige verpleegtehuizen is dit echter lastig te realiseren. Omgevingsfactoren kunnen ook een duidelijke rol spelen, vonden de bewoners: de kamer kan te warm of te koud zijn, er is te veel omgevingslawaai of iemand slaapt liever alleen in plaats van bij iemand op zaal of op de kamer.
De onderzoekers pleitten ervoor dat als er slaapstoornissen zijn, eerst de genoemde aandachtspunten langs te lopen voordat slaapmedicatie aan de orde is. Geef bij slaapstoornissen het advies “rust, reinheid en regelmaat”, dan kom je een heel eind! (Jacolien Potkamp)