Vroeger, toen het wereldwijde web nog niet binnen ieders handbereik lag, was het lekker makkelijk als je met een vraag zat waar je het antwoord niet op wist. Je stapte de spreekkamer binnen, sloeg een naslagwerk op en klaar was Kees. En als het er niet instond dan had je gewoon pech.
Maar nu hebben we allemaal Google, Yahoo, medische startpagina’s, en nog zo wat, en levert een eenvoudige zoekopdracht makkelijk tot vele duizenden antwoorden. Voordat je het weet zit je een halfuur te muizen, laverend tussen irrelevante en/of commerciële websites, waar het allemaal net niet in staat.
Wat is een goede manier om binnen redelijke termijn de juiste informatie te vinden? Het antwoord is: maak gebruik van de juiste database – weet waar je zoeken moet – en zoek zo gericht mogelijk – weet hoe je zoeken moet.
Waar zoeken?
Wanneer je op zoek bent naar medische informatie is het verstandig om in een gespecialiseerde medische database te zoeken, en niet het hele internet door te googelen. PubMed (www.pubmed.com) is een voor iedereen beschikbare zoekmachine die toegang geeft tot de Medline database, een internationale database met Engelstalige titels en meestal ook samenvattingen van miljoenen artikelen uit duizenden medische tijdschriften vanaf de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Soms kun je de volledige tekst van een artikel kosteloos inzien via een link naar het tijdschrift. De bibliotheken van de academische medische centra hebben toegang tot veel meer tijdschriften. Wanneer de praktijk deelneemt aan de huisartsenopleiding, kun je soms deze tijdschriften via internet inzien.
In een vorige aflevering besteedden we aandacht aan Cochrane-reviews voor goed onderbouwde overzichten van medische interventies.1 Daar zijn er inmiddels ruim drieduizend van, maar de kans dat jouw vraag nu net niet beantwoord wordt, is reëel.
Voor Nederlandstalige informatie, die bovendien is toegesneden op de huisartsenpraktijk, zijn de NHGStandaarden natuurlijk een belangrijk beginpunt (www.nhg.org). Ze zijn gratis toegankelijk en voorzien van een uitgebreid notenapparaat.
Hoe zoeken?
Voordat je gaat zoeken is het handig om zo helder mogelijk te krijgen wat je precies wilt weten, om te voorkomen dat je ongericht informatie gaat zoeken en vervolgens verdrinkt in de resultaten van je zoekopdracht. Voor het geneeskundig onderwijs is een ezelsbrug bedacht die PICO heet: (P) om welke Patiëntengroep gaat het; (I) welke Interventie (diagnostiek of therapie); (C) waar wil je mee vergelijken (Comparison); en (O) in welke uitkomsten ben je geïnteresseerd (Outcome)?
Een PubMed zoekopdracht wordt standaard uitgevoerd door de ingetikte zoektermen los te laten op woorden uit de titel en de samenvatting. Bovendien worden de zoektermen indien mogelijk ook nog omgezet naar synonieme standaard zoektermen (Medical Subject Headings).
Slimme filters in PubMed
Onder de knop ‘Clinical queries’ (in de linker blauwe balk) vinden we de mogelijkheid om snel te zoeken naar artikelen die specifiek over bijvoorbeeld diagnostiek of therapie gaan. Deze optie zorgt ervoor dat de resultaten van de zoekactie zodanig gefilterd worden, dat de kans op een relevant antwoord sterk toeneemt. Als je bijvoorbeeld voor ‘therapy’ kiest, zal automatisch gezocht worden naar gerandomiseerde onderzoeken (RCT’s).
Oefening baart kunst
De eerste stappen gaan gepaard met vallen en opstaan, ook bij het zoeken in PubMed. Op sommige vragen zijn geen pasklare antwoorden, soms spreken studies elkaar tegen, soms kom je niet op de juiste zoektermen. De online helpfunctie kan uitkomst bieden. Verder worden er cursussen gegeven in het gebruik van PubMed en zijn er handleidingen gepubliceerd, ook in het Nederlands.2
Hans van der Wouden
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2007, nummer 5
Literatuurverwijzingen:
