Erysipelas is een bacteriële huidinfectie die meestal op het onderbeen of in het gelaat voorkomt, ook wel bekend als wondroos of belroos. De huid ziet glanzend rood en verheven. De roodheid is scherp begrensd, voelt vaak warm aan en gaat soms gepaard met blaarvorming. De patiënt heeft pijn en voelt zich vaak ziek met hoge koorts, rillingen en misselijkheid. De infectie kan zich onderhuids uitbreiden, waardoor de lymfevaten worden aangedaan. [[img:326]]
Wat is er over bekend?
De aandoening komt bij mannen en vrouwen even vaak voor. Een klein wondje, de zogenaamde porte d’entrée, zorgt ervoor dat huideigen bacteriën – meestal streptokokken of stafylokokken – in de huid kruipen, waardoor een infectie ontstaat. Denk hierbij aan insectenbeten, ragaden in de mondhoeken, een ulcus cruris, varices of voetschimmel. Soms is de infectiehaard niet te vinden. Mensen met overgewicht, teveel alcoholgebruik, enkeloedeem of varices hebben een grotere kans op het krijgen van erysipelas. Complicaties, zoals abcessen, komen gelukkig weinig voor. In zeldzame gevallen kan de infectie levensbedreigend zijn omdat de patiënt een sepsis ontwikkelt. Patiënten met diabetes mellitus, hartfalen, lever- of nierfunctiestoornissen of een verminderde weerstand, hebben een groter risico op complicaties. Vaak gaat de ontsteking gepaard met oedeem. Erysipelas is niet besmettelijk.
Wat kan ik voor de patiënt doen?
Hoewel patiënten met erysipelas vrijwel altijd direct op het spreekuur van de huisarts terechtkomen, kan het toch voorkomen dat een patiënt je vraagt of je eens wilt kijken naar een rode pijnlijke plek, of dat je te maken krijgt met de gevolgen ervan. Inspecteer de plek en vraag hierbij naar algemene ziekteverschijnselen, de duur van de klachten en of de patiënt eerder een dergelijke huidinfectie heeft gehad. Houdt hierbij in het achterhoofd dat bij diabeten erysipelas een heftig verloop kan hebben. Laat de huisarts de plek beoordelen. De huisarts schrijft bij erysipelas een antibioticakuur voor. Flucloxacilline is hierbij een middel van eerste keus. Toegangswegen voor de bacteriën zoals ragaden, voetschimmel of een ulcus zullen ook behandeld moeten worden.
Wat kan ik uitleggen?
Leg uit dat een klein wondje de oorzaak van de infectie is. De ontsteking heeft rust nodig om te genezen. Koelen en het been hoog leggen kan hierbij helpen. Bij oedeem bevordert een compressief verband het herstel en vermindert de pijn. Bespreek dat de antibioticakuur afgemaakt moet worden, ook als het beter gaat. Bij koorts of pijnklachten kun je paracetamol adviseren. Hygiënische maatregelen zijn nodig om het verspreiden van bacteriën tegen te gaan. De patiënt mag niet krabben, geef dus het advies om nagels kort te knippen. Het is verstandig om regelmatig handen te wassen en steeds een eigen handdoek te gebruiken. Spreek een controle bij de huisarts af. Als de infectie niet verbetert na het starten van de kuur of als de patiënt zieker wordt, is eerdere controle door de huisarts noodzakelijk. Heeft de patiënt vaker last van erysipelas? Dan is extra aandacht voor de eerder genoemde uitlokkende factoren en hygiëneadviezen wezenlijk. Geef daarbij ook het advies om de huid regelmatig op wondjes te controleren. Bij oedeem kunnen steunkousen worden geadviseerd. Bij terugkerende erysipelas overweegt de huisarts of er een indicatie is voor preventief antibiotica.
Bladnaam:
Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2010, nummer 6
Literatuurverwijzingen:
