Het is een apart genre, de medische thriller en Robin Cook lijkt er patent op te hebben, met titels variërend van Coma en Experiment tot Kloon en Diagnose. Van deze titels ken ik alleen de filmversie van Coma, die spannend genoeg is om mij aan dit nieuwste boek van Cook, Crisis, te laten beginnen.
Het boek gaat over een huisarts, Craig Bowman die, na de dood van een van zijn patiënten, wordt aangeklaagd door de weduwnaar. De vrouw is overleden aan een hartaanval en de arts zou daarbij te laat hebben gereageerd door eerst een huisbezoek af te leggen, in plaats van haar meteen naar het ziekenhuis te sturen. Het precieze hoe en waarom wordt uitgebreid beschreven, waarbij de auteur diverse kanten belicht. Tweede hoofdpersoon in het boek is patholoog-anatoom Jack Stapleton, zwager van de aangeklaagde arts, die tegen wil en dank bij de zaak betrokken raakt. Hij speelt een cruciale rol in de uiteindelijke ontknoping, waarbij hij sectie doet op het lijk.
De term ‘medische thriller’ is deels op zijn plaats, omdat de medische wetenschap en de huisartsgeneeskunde in de Verenigde Staten centraal staan in het boek. Het is te merken dat de auteur een medische achtergrond heeft. Maar het zou net zo goed ‘rechtbankthriller’ kunnen heten, want Cook besteedt minstens evenveel aandacht aan het proces tegen de aangeklaagde arts. Inclusief louche advocaten, het beïnvloeden van juryleden en suggestieve getuigenverklaringen.
Wat dit boek interessant maakt, is de maatschappijkritische houding van Cook, die met dit verhaal een aantal zaken aan de kaak stelt. Bijvoorbeeld de opkomst van de conciërgepraktijk, een vorm van praktijkvoering waarbij de patiënten tegen een vast jaarbedrag (geen ziektekostenpremie) van hun huisarts specifieke medische aandacht en diensten kunnen verwachten. Dat jaarbedrag varieert van enkele honderden dollars per jaar tot vele duizenden. Een typisch Amerikaans verschijnsel, zou je zeggen. Maar Cook verwacht dat deze praktijkvorm, die enigszins vergelijkbaar is met het Nederlandse ‘abonnementensysteem’, ook elders in de wereld voet aan de grond zal krijgen. Het is namelijk een vorm van praktijkvoering die is ontstaan doordat veel artsen onder druk van de verzekeringsmaatschappijen zich gedwongen zien om steeds meer patiënten in een steeds kortere tijd te behandelen. Een ontwikkeling die zich inderdaad niet alleen in de Verenigde Staten voordoet. Net als zo’n ander Amerikaans fenomeen dat oprukt: de schadeprocedure. Het moge duidelijk zijn dat het aanklagen van artsen voor allerlei zaken zijn weerslag heeft op de uitoefening van het medische vak. In dat kader is het zeker aanbevelingswaardig om het nawoord van Cook niet over te slaan.
Verder verschaft het boek enig inzicht in de drijfveren van (huis)artsen en de offers die ze hebben moeten brengen om het tot arts te schoppen. Crisis is vooral een spannend boek, geschreven vanuit een interessante, maatschappijkritische achtergrond.