Het blijft moeilijk om astma goed onder controle te krijgen, juist bij de groep die permanent inhalatiesteroïden nodig heeft. Zelfmanagement komt steeds meer in zwang, en het onderzoek ernaar ook.
De Universiteit Maastricht deed in dit kader een gerandomiseerd onderzoek naar de kosteneffectiviteit van zelfmanagement met behulp van telemonitoring bij astma bij volwassenen en kinderen in een poliklinische setting. De patiënt blaast tenminste twee keer per dag, en vaker bij klachten, en de resultaten gaan via een modem maar een centrale database. Een longverpleegkundige beoordeelt de gegevens en adviseert de patiënt vervolgens over de medicatie. De dokter komt er alleen aan te pas bij exacerbaties die onvoldoende reageerden op de protocollaire bijstelling. De verwachting was dat telemonitoring kosteneffectief zou zijn door de combinatie van zelfmanagement en begeleiding door de longverpleegkundige.
Na een jaar bleek er geen verschil te zijn tussen de telemonitoring-patiënten en de gebruikelijke zorg: in beide groepen waren er weinig klachten en was er geen verschil in kwaliteit van leven. De interventie wordt alleen kosteneffectief als de kosten van de apparatuur sterk dalen.
De succesfactoren voor een goede instelling zijn bekend: zelfmonitoring, regelmatige medische beoordeling en uitgeschreven actieplannen. Dergelijke actieplannen ontbraken in dit onderzoek, en bovendien hadden de deelnemende patiënten weinig klachten. De vraag blijft waar het heen moet met de astmazorg, en wat de rol is van de patiënt en de zorgverlener. Gemotiveerde patiënten willen best gegevens registreren, maar hebben uitgeschreven actieplannen nodig om te weten wat ze ermee moeten doen. Daarnaast hebben ze af en toe behoefte aan een gefundeerd advies van hun behandelaar. Dat kan best een praktijkondersteuner, long- of praktijkverpleegkundige zijn.
Mijn voorzichtige conclusie is dat nieuwe succesfactoren voor zelfmanagement op het vlak van de communicatie liggen: alles wat het contact tussen de drukbezette patiënt en een al even drukbezette behandelaar vergemakkelijkt. En dat geldt niet alleen voor astma! (WH)